Seksverslaving
Seksverslaving is géén eenduidige aandoening, waarover heldere consensus bestaat in wetenschap of hulpverlening. In de vakliteratuur wordt al lang gediscussieerd over de vraag of het een 'echte' verslaving is zoals die aan heroïne of drank, of een dwangmatige stoornis, of iets daartussenin.
Of seksverslaving echt bestaat, staat ter discussie. Seksverslaving is bijvoorbeeld niet opgenomen in de DSM (Diagnostical Statistical Manual). De DSM is een wereldwijd gebruikt boek waarin de diagnostische criteria van psychische stoornissen beschreven zijn.
Het is een aandoening die op drie niveaus voor kan komen, namelijk: lichamelijk, emotioneel en spiritueel. Het hele leven van de persoon kan worden beheerst en misschien wel vernietigd door de emotionele verslaving. De effecten die de aandoening op het gebied van sociale contacten, werk, gezondheid, opleiding, financiën en je zelfbeeld kan hebben zijn rampzalig. Men verliest volledig het vertrouwen in het leven, verliezen hun zelfvertrouwen en zien geen mogelijkheid meer om uit die situatie te komen.
Een “seksverslaafde” heeft niet geleerd om op een goede manier met spanning en emoties om te gaan. Hij heeft ook niet geleerd om op een goede manier met seks om te gaan. Hij weet veel van seks, maar heeft weinig besef van wat seksualiteit nog meer inhoudt.
Seksverslaving is uiteindelijk meer een denkfout is dan een werkelijke verslaving. Voor de patient is dat, zeker in het begin, lastig te accepteren - hij of zij kan zich niet verschuilen achter een ziekte of aandoening maar is zelf verantwoordelijk. Ook de partner ontleent vaak steun aan het etiket seksverslaving, dat maakt het gedrag makkelijker te begrijpen dan de gedachte dat iemand willens en wetens zoveel op het spel zet, of de boel zo lang voorgelogen heeft.
Seks kan deel uitmaken van een obsessief compulsieve stoornis (dwangmatig masturberen bijvoorbeeld, tien of meer keer per dag, tot bloedens toe), van een onbeheersbare parafilie (pedofilie bijvoorbeeld, voyeurisme, exhibitionisme) of van sterk antisociaal gedrag. Ook bij bepaalde psychiatrische stoornissen kan het seksuele gedrag sterk ontremd raken. In al deze gevallen is de seksverslaving niet de primaire stoornis, maar als het ware ingebed in een ander, doorgaans ernstig probleem. Goede diagnostiek is altijd, maar zeker in deze situaties, van groot belang.
Een “seksverslaving” kan diverse oorzaken hebben, zoals :
- Eenzaamheid.
- Emotioneel trauma.
- Gebrek aan liefde en aandacht tijdens je opvoeding.
- Een gevoel van onzekerheid en minderwaardigheid.
- De leeftijd waarop je voor het eerst in contact kwam met seks/porno. Hoe jonger je bent, hoe groter de kans dat je op latere leeftijd een seksstoornis ontwikkelt.
- Problemen die de verslaafde niet onder ogen wilt zien.
- Het overal en altijd aanwezig zijn van seks in het dagelijks leven.
Door seksuele spanningen op te zoeken, poogt men andere problemen of gevoelens te verdringen. Dat kunnen één van de gevoelens zijn die hierboven zijn opgesomd. Je gebruikt seks dan als uitvlucht van je problemen. Als dit de eerste keren lukt, is de kans groot dat je bij volgende tegenslagen weer naar seks ‘grijpt’ om je problemen te ontzien. Verder zijn in ons dagelijkse leven steeds vaker seksueel getinte beelden te zien, waardoor lustgevoelens vaker worden geprikkeld. Deze gevoelens kunnen ongemerkt een steeds grotere rol in het leven spelen. Het steeds weer opwekken van lustgevoelens kan resulteren in een seksverslaving.
Behandeling van seksverslaving. De behandeling van een seksverslaving bestaat uit meerdere onderdelen. Enerzijds is het belangrijk een zicht te krijgen op de onderliggende problematiek. Meestal is het voor de betrokkenen niet onmiddellijk duidelijk waaraan het probleem precies gelinkt is, samen met een therapeut word getracht de puzzel stukje per stukje te leggen. Daarnaast is het van belang te werken rond het effectieve gedrag. Het streefdoel is een normaal seksueel leven.
Om grip te krijgen op de verslaving, is cognitieve gedragstherapie (individueel en/of in groepsverband) geschikt al of niet gecombineerd met medische behandeling.
Meestal worden deze twee vormen van therapie toegepast :
- Partnerrelatie therapie
Een seksverslaving kan een relatie onder hoog spanning zetten. Door de seksuele uitspattingen kan het vertrouwen in de partner enorm geschaad zijn. Dit kan zich onder andere uiten in het checken van zijn agenda, zijn geschiedenis op internet napluizen. Om de vertrouwensbreuk te lijmen kun je ervoor kiezen om gezamenlijk in therapie te gaan. De therapie zal dan het karakter van relatietherapie hebben. Door veel te praten proberen jullie gezamenlijk de oorzaak van de verslaving te achterhalen. Ook wordt aan het zelfvertrouwen van beide partners gewerkt en zal naar een nieuw evenwicht in de relatie worden gezocht. Naast een partnerrelatie therapie kan soms ook een parallel individueel traject helpen om de problemen op te lossen. Beiden gaan dan afzonderlijk van elkaar in therapie.
- Individuele therapie
Met hulp van een professional (gedragstherapeut of verslavingsdeskundige) kun je de seksverslaving onder controle krijgen. Een seksverslaving wordt vaak gezien als een gedragsverslaving. Je zit vast in een herhaling van zinloos gedrag dat meer nadelen dan voordelen oplevert. De therapie is meestal gericht op het veranderen van jouw negatieve zelfbeeld, het leren aangaan van werkelijk intiem contact en het doorbreken van patronen die een rol spelen bij het in stand houden van je seksverslaving. Daarbij zal ook de onderliggende oorzaak, bijvoorbeeld een emotioneel trauma of negatief zelfbeeld, worden aangepakt. Verder zal er worden gezocht naar vervangend, positief ervaren gedrag voor jouw verslaving, bijvoorbeeld sporten. Desgewenst kunnen ook medicijnen – antidepressiva of anti-angstmiddelen – worden voorgeschreven om de behandeling te ondersteunen.