posttraumatische stressstoornis (PTSS)

Jaarlijks worden naar schatting een half miljoen mensen slachtoffer van geweld of bedreiging. Verder raken elk jaar veel mensen betrokken bij ongelukken. Van alle mensen die slachtoffer zijn van deze of andere schokkende gebeurtenissen ontwikkelt ongeveer 20 procent een posttraumatische stressstoornis. Drie keer zoveel vrouwen als mannen krijgen in hun leven te maken met een posttraumatische stressstoornis. Dit komt vooral door de grotere kans op verkrachting of aanranding en andere vormen van geweld.
Inbraken, overvallen, aanrandingen en verkrachtingen, auto-ongelukken, een vliegtuig dat neerstort, gijzelingen…. Voor de mensen die zoiets meemaken, zijn het onverwachte, ingrijpende ervaringen die hun leven ernstig ontwrichten. Sommigen slagen er niet in de draad van het dagelijks leven weer op te pakken. Hun angst en machteloosheid blijven terugkomen. Die mensen kampen met allerlei lichamelijke en psychische klachten. Deze kunnen wijzen op een posttraumatische stressstoornis (PTSS).

Tijdens een overval, verkrachting of andere schokkende gebeurtenis handelen mensen vaak zonder iets te voelen of na te denken. Achteraf worden ze overspoeld door ongeloof en verbijstering, ontreddering, verslagenheid en doodsangst. Ze trillen, beven en huilen van verdriet en machteloze woede. In de eerste tijd na de gebeurtenis is er weinig over van het vertrouwen waarmee ze daarvoor in het leven stonden. Dat is een normale reactie op een abnormale gebeurtenis.
Mensen hebben een posttraumatische stressstoornis wanneer de lichamelijke en geestelijke klachten die ze direct na de traumatische ervaring hebben, niet binnen drie maanden verdwijnen. De gebeurtenis heeft een blijvende pijn veroorzaakt en de klachten die het slachtoffer daardoor heeft, beperken hem in zijn dagelijks functioneren. Soms krijgen mensen pas na maanden of jaren last van de traumatische ervaring. Dat geldt bijvoorbeeld voor slachtoffers van incest* en mensen met oorlogservaringen.
De posttraumatische stressstoornis gaat verder vaak gepaard met gevoelens van depressie en angst of uit zich in onverklaarbare lichamelijke klachten en pijn.*

De verschijnselen van posttraumatische stress wisselen elkaar af: het ene moment heeft het slachtoffer last van herbelevingen, dan weer overheersen vermijding en gevoelens van emotionele verdoving en gevoelloosheid. Nog andere verschijnselen zijn:

- Gespannenheid, gejaagdheid, geen rust of geduld hebben en constant alert zijn
- Schrikachtigheid en overgevoeligheid
- Prikkelbaarheid, woedeaanvallen en huilbuien
- Somberheid en gebrek aan plezier en interesse
- Grote vermoeidheid, maar slecht in- of doorslapen
- Concentratieproblemen.

Therapie
In psychotherapie zal meestal geprobeerd worden de traumatische ervaring geleidelijk onder ogen te zien. Daarbij ligt het tempo nooit hoger dan wat het slachtoffer aankan. Het is belangrijk dat de gebeurtenis en de bijbehorende emoties, de pijn en het verdriet, een plek krijgen. Door er veel over te praten wordt het gebeurde 'gewoner' en worden de emoties minder heftig.

Doel van de behandeling is onder meer de traumatische ervaring een plaats in het verleden te geven. Mensen met een posttraumatische stressstoornis zitten er vaak nog middenin en zijn er voortdurend mee bezig. Zij moeten het gevoel van veiligheid en van controle over het eigen lichaam en leven terugkrijgen. Bij de therapie gebruik ik onder meer hypnose, relaxatie en schrijftherapie als hulpmiddelen.. Het schrijven over de schokkende gebeurtenis helpt de emoties te uiten en een streep te zetten onder die gebeurtenis. Medicijnen kunnen de therapie ondersteunen